Viết chữ nóc nhà: Phong tục xa xưa  ý nghĩa mà ít người biết 

Viết chữ nóc nhà là một phong tục quan trọng trong kiến trúc nhà gỗ kẻ truyền, thể hiện tâm huyết và ước nguyện của gia chủ đối với ngôi nhà. Trải qua bao thế hệ, tục lệ này vẫn được lưu giữ, trở thành nét đẹp văn hóa không thể thiếu trong quá trình dựng nhà gỗ cổ truyền. Vậy viết chữ trên nóc nhà có những nguyên tắc gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

Thi công nhà 5 gian gỗ lim Nam Phi tại Bắc Ninh

Viết chữ nóc nhà gỗ cổ truyền là gì? 

Trong kiến trúc nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ, có rất nhiều nghi thức mang ý nghĩa tâm linh và phong thủy sâu sắc. Một trong số đó là phong tục viết chữ nóc nhà – hay còn gọi là viết chữ trên thượng lương.

Thượng lương vốn là thanh gỗ chạy dọc theo đỉnh nóc nhà, nằm ở vị trí cao nhất trong hệ thống khung kết cấu. Đây là bộ phận quan trọng trong kiến trúc nhà gỗ kẻ truyền, giúp liên kết các vì kèo với nhau, giữ cho ngôi nhà vững chắc. 

Phong tục viết chữ nóc nhà không chỉ đơn thuần là một hình thức trang trí mà còn thể hiện nhiều giá trị quan trọng:

• Ghi dấu sự kiện trọng đại: Khi dựng nhà mới, việc ghi lại ngày tháng cất nóc, tên tuổi gia chủ, thợ thi công hay những câu đối ý nghĩa giúp lưu giữ thông tin về công trình qua nhiều thế hệ.
• Cầu mong sự may mắn, bình an: Những chữ viết trên thượng lương thường là các câu chữ mang ý nghĩa cát tường như “Tử Vi tinh chính chiếu/ Phú quý thọ khang ninh”, “Khương thái công tại thử/ Càn nguyên hanh lợi trinh”, nhằm cầu chúc cho gia chủ và con cháu được bình an, hưng thịnh.
• Thể hiện quan niệm phong thủy: Theo thuyết âm dương ngũ hành, việc ghi chữ trên thượng lương giúp hội tụ linh khí, cân bằng năng lượng trong ngôi nhà, mang lại vận khí tốt cho gia chủ.
• Gìn giữ giá trị truyền thống: Đây cũng là một nét văn hóa lâu đời của người Việt, đặc biệt phổ biến trong các dòng họ lớn hoặc những gia đình có điều kiện xây dựng nhà gỗ cổ truyền.

Quy tắc viết chữ nóc nhà gỗ

Số lượng chữ và quy luật “Sinh – Lão – Bệnh – Tử”

Khi viết chữ trên thượng lương của nhà gỗ cổ truyền, số lượng chữ không thể tùy ý mà phải tuân theo một quy luật phong thủy chặt chẽ, đó là quy luật “Sinh – Lão – Bệnh – Tử”. Cụ thể, số chữ khi viết trên nóc nhà thường là 5, 9, 13, 17, 21, 25,… để đảm bảo chữ cuối cùng rơi vào chữ “Sinh”, biểu trưng cho sự khởi đầu và phát triển.

Giả sử gia chủ muốn viết câu “Phúc Lộc Thọ Khang Ninh” (福祿壽康寧) trên nóc nhà. Câu này gồm 5 chữ, khi đếm theo quy luật: Phúc (Sinh), Lộc (Lão), Thọ (Bệnh), Khang (Tử), Ninh (Sinh). Chữ cuối cùng rơi vào cung “Sinh”, đây là một con số đẹp và được coi là tốt lành, phù hợp để viết trên thượng lương.

Nội dung khi viết chữ trên nóc nhà 

Nội dung chữ viết trên thượng lương có thể khác nhau tùy theo từng gia đình, nhưng thường bao gồm:

• Câu đối, đại tự: Những chữ mang ý nghĩa tốt đẹp, câu chúc phúc, cầu mong sự bình an, thịnh vượng cho gia đình. Ví dụ như “Đức Lưu Quang” (Đức sáng muôn đời), “Phúc Mãn Đường” (Phúc đầy nhà), “Thiện Tối Lạc” (Làm việc thiện đem lại niềm vui) thường được sử dụng.
• Ngày tháng cất nóc: Thể hiện thời điểm quan trọng trong quá trình thi công nhà.
• Tên tuổi gia chủ và thợ thi công: Đôi khi gia chủ sẽ cho khắc hoặc viết tên mình, kèm theo người chủ trì việc thi công để ghi nhớ công lao của những người góp phần tạo nên ngôi nhà.

Quy trình thực hiện viết chữ nóc nhà

Để đảm bảo sự linh thiêng và ý nghĩa tốt đẹp, quy trình thực hiện phải được tiến hành cẩn thận theo từng bước cụ thể.

Lựa chọn người viết chữ

Không phải ai cũng có thể trực tiếp viết chữ lên nóc nhà. Người thực hiện nghi thức này cần đáp ứng các tiêu chí sau:

• Là người có chữ đẹp và hiểu biết về chữ Hán – Nôm: Trước đây, chữ viết trên nóc nhà chủ yếu là đại tự hoặc câu đối bằng Hán – Nôm, đòi hỏi người viết phải có kiến thức sâu về ý nghĩa của từng con chữ.
• Là người có tuổi hợp với gia chủ: Trong nhiều trường hợp, thầy phong thủy hoặc bậc cao niên trong dòng họ sẽ là người đảm nhận vai trò này để đảm bảo tính tâm linh.
• Là người có tâm đức, gia đạo tốt: Theo quan niệm dân gian, người viết chữ cần có đức hạnh, con cháu hiếu thuận, gia đình yên ấm thì chữ viết ra mới mang lại phúc khí cho ngôi nhà.

Thời điểm thực hiện viết chữ

Viết chữ trên thượng lương thường được tiến hành vào một thời điểm đặc biệt, phù hợp với tuổi của gia chủ và phong thủy ngôi nhà. Dưới đây là những yếu tố quan trọng khi chọn thời gian thực hiện:

• Viết chữ trước khi dựng nóc nhà: Chữ thường được viết hoặc khắc lên thanh thượng lương trước khi tiến hành nghi thức cất nóc.
• Chọn ngày đẹp, giờ tốt: Gia chủ thường nhờ thầy phong thủy hoặc người có kinh nghiệm xem ngày lành, giờ hoàng đạo để thực hiện. Thời điểm lý tưởng là các ngày Hoàng đạo, ngày hợp với mệnh của gia chủ, tránh ngày xấu như Tam Nương, Nguyệt Kỵ.
• Thường tiến hành vào buổi sáng: Theo quan niệm dân gian, buổi sáng là thời điểm vượng khí, dương khí mạnh, giúp ngôi nhà hấp thụ năng lượng tốt.

Những lưu ý khi viết chữ nóc nhà

Để đảm bảo nghi thức viết chữ trên nóc nhà diễn ra suôn sẻ và mang lại may mắn, gia chủ cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:

• Sử dụng chất liệu chữ bền vững: Chữ có thể viết bằng mực tàu, sơn son thếp vàng hoặc chạm khắc trực tiếp lên gỗ, đảm bảo không bị mờ theo thời gian.
• Giữ gìn sự trang nghiêm khi viết chữ: Khi thực hiện nghi thức, người viết và gia chủ cần ăn mặc chỉnh tề, thể hiện sự thành kính, tránh đùa cợt hay làm ồn ào.
• Hướng chữ và vị trí chữ: Chữ phải được viết ngay ngắn, dễ đọc, hướng ra gian chính của ngôi nhà để gia chủ và khách khi bước vào có thể nhìn thấy.

>> Xem thêm: Tìm hiểu về xà ngang trong kiến trúc nhà gỗ truyền thống

Viết chữ nóc nhà không chỉ là một phong tục truyền thống mà còn là cách để gia chủ gửi gắm những ước nguyện tốt đẹp cho ngôi nhà và thế hệ sau. Nếu quý vị đang có ý định xây dựng một ngôi nhà gỗ kẻ truyền chuẩn mực, không chỉ đẹp về kiến trúc mà còn chuẩn chỉnh về phong thủy,  Nhà Gỗ Phúc Lộc là lựa chọn đáng tin cậy. Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn chi tiết và cùng kiến tạo một không gian sống bền bỉ với thời gian!

Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc

Số điện thoại: 0973812666

Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm

Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)

>Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ 

>Tham khảo thêm những dự án nhà gỗ đẹp